مفهوم مدل کسب و کار
در حدود دو هه است که در ادبیات مدیریت اصطلاح مدل کسب و کار بیشتر شنیده می‌شود، ممکن است در ابتدا عموم افراد آن را با طرح کسب و کار اشتباه بگیرند. اما این دو مفهوم در مواردی با هم متفاوت هستند.
طرح کسب و کار یا طرح تجاری به بیان ساده اسناد و گزارش‌ها و مستنداتی است که اثبات میکند یک فعالیت یا کسب وکار سودآور است و بازگشت سرمایه‌ی مناسب خواهد داشت. این اسناد همچنین شامل برآورد جریان مالی ، نیازهای مواد اولیه و حقوق مورد نیاز پرسنل، هزینه های عرضه و توزیع و ….. است.
اما در مدل کسب و کار(Business Model) به سه سوال اصلی پاسخ می‌دهد:
سوالاتی در مورد ارزش آفرینی کسب و کار
شیوه های خلق ارزش نه تنها برای راه اندازی کسب و کار بلکه برای آینده اقتصادی یک کشور مهم هستند. کسب و کار باید ارزشی را اضافه کند که تا قبل از آن وجود نداشت و سبب بالا رفتن رفاه شود.
سوالاتی در مورد درآمد زایی کسب و کار
ایده کسب و کار هرچقدرهم جدید، متفاوت و عالی باشد باید دقیقا روش تبدیل آن به پول و درآمد مشخص باشد. هیچ ایده ای بدون بدست آوردن درآمد ارزش صرف هزینه و زمان را ندارد.
سوالات چگونگی پایداری و بقا کسب و کار
مفهوم پایداری در مدیریت با معانی همچون مستدام بودت، دادمه دار بودن و ثبات گره خورده است. یکی از ارکان مهم مدل کسب و کار چگونگی تدوام و بقا کسب و کار است. مسلما هیچ کس علاقمند به مشارکت در پروژه ای که آینده نامعلومی دارد نیست.
اجزاء مدل کسب و کار
یکی از معروف‌ترین تعاریف مدل کسب و کار که به عنوان تابلو راهنما برای جهت دهی مسیر کسب‌وکار در اکثر استارت آپ‌های موفق دنیا استفاده می‌کنند، مدل کسب‌وکار استروالدر است. این مدل بر درآمدزایی تاکید دارد و از نه بخش اصلی تشکیل شده است:
۱. بخش‌های مشتریان
این بخش از افراد و گروه‌هایی که می‌تواندد مشتری بالقوه و سودآور باشند تشکیل شده است. جهت تکمیل بخش مشتریان باید به سه سوال اصلی پاسخ داده شود؟
الف: مشتریان ما چه کسانی هستند؟
ب: برای چه کسانی می‌توانیم ارزش خلق کنیم؟
ج: مشتریان ما کجا قرار دارند؟
۲. ارزش‌های پیشنهادی
مجموعه‌ای از خدمات یا محصولات که نیازهای مشتریان را در همان حیطه تامین میکند و این ارزش دلیل انتخاب یک گزینه بین چند کسب و کار توسط مشتریان است. می‌توان به آن به عنوان مزیت رقابتی نسبت به رقبا نیز نگاه کرد. در این بخش نیز باید پاسخ سوالاتی را به طور شفاف مشخص کرد:
الف: کدام محصول یا خدمات ما برای کدام گروه از افراد مناسب است؟
ب: نیاز مشتریان چیست؟
ج: مزیت‌های رقابتی این کسب و کار چیست؟
د: به وسیله خدمات یا محصولات این کسب و کار کدام مشکل مشتریان حل خواهد شد؟
۳. کانال‌های ارتباطی، توزیع و فروش
در این بخش مشخص می‌شود که کسب و کار از چه طریقی با مشتریان ارتباط برقرار میکند و محصولات یا خدمات را به آنها می‌رساند. از آنجا که کانال های توزیع نقطه تماس با مشتری محسوب می‌شود حائز اهمیت است.
الف: برای هر دسته از مشتریان چه کانال توزیعی انتخاب شود؟
ب: زمان مناسب ارتباط و دسترسی به مشتریان کدام است؟
ج: از چه کانال هایی می توان به انها دسترسی پیدا کرد؟
۴. روابط با مشتریان
ایجاد و تدوام ارتباطات قوی با مشتریان یکی از مهم‌ترین عوامل دوام یک کسب و کار است. این روابط را به راحتی می‌توان با روش‌های داده محور به طور مستمر بررسی و پیگیری کرد.
الف: روش ارتباط با مشتریان چیست؟
ب: ارتباطات با سایر بخش‌های کسب و کار چگونه هماهنگ و مرتبط می‌شود؟
ج: مشتریان به دنبال چه کیفیتی از ارتباطات هستند؟
د: برای هر دسته از مشتریان ارتباطات در کدام بسترها باید ایجاد شود؟
۵. جریان‌های درآمدی
هر کسب و کاری باید بتواند جریان درآمدی قابل قبولی به نسبت هزینه ها و ارزشی که برای مشتریان ایجاد میکند داشته باشد. جریان درآمدی حاصل دریافت پول درازای ارائه خدمات یا محصولات به مشتریان است.
الف: سهم هر یک از جریان‌های مالی دردرآمد کل چقدر است؟
ب: مشتریان بابت چه چیزی حاضرند پول پرداخت کنند؟
ج: مشتریان کدام روش پرداخت را ترجیح می‌هند؟
د: قیمت‌ها تا چه سطحی برای مشتریان قابل قبول هستند؟
۶. منابع کلیدی
برای تولید محصول یا ایجاد خدمات به منابع تامین کننده و زیرساختی نیاز است تا بتوان ارزش‌های ویژه ای را در دسترس مشتریان قرار دارد. کیفیت منابع کلیدی روی خروجی نهایی محصولات، هزینه و رضایت مشتری تاثیر مستقیم خواهد گذاشت.
الف: برای ایجاد جریان‌های درآمدی به چه منابعی نیاز است؟
ب: برای ایجاد ارزش‌های پیشنهادی به مشتری چه منابعی نیاز است؟
۷. فعالیت‌های کلیدی
فعالیت‌های کلیدی مهم‌ترین اقداماتی هستند که یک کسب و کار باید انجام دهد تا عملکرد موفقی داشته باشد. فعالیت‌های کلیدی نیز برای خلق و ارائه ارزش پیشنهادی، دست یابی به بازارها، حفظ ارتباط با مشتری و کسب درآمد ضروری هستند.
الف: برای خلق ارزش به چه اقداماتی نیاز است؟
ب: فعالیت های کلیدی در بخش ارتباط با مشتری چیست؟
ج: جریان‌های درآمدی از طریق چه فعالیت هایی ایجاد می‌شوند؟
۸. شرکای کلیدی
کسب و کارها با هدف کاهش ریسک، کسب منابع یا سایر دلایل سود ده اقدام به ایجاد شراکت با فرد، افراد یا سایر کسب و کارها می‌کنند.
الف: شرکا کدام منابع کلیدی را تامین می‌کنند؟
ب: شرکا کدام افدامات کلیدی را انجام می‌دهند؟
ج: حد و حدود قانونی این شراکت چیست؟
۹. ساختار هزینه‌ها
این بخش مهم‌ترین هزینه‌هایی را برای یک کسب و کار برآورد میکند. ایجاد ارزش پیشنهادی، فعالیت‌های کلیدی، استفاده از منابع، ایجاد ارتباط با مشتری، هزینه های کانال توزیع و … مشمول این محاسبات هستند.
الف: گران ترین فعالیت ها کدامند؟
ب: مهم ترین هزینه ها کدامند؟
ج: هزینه هر بخش چقدر است؟
جمع بندی:
در این مطلب سعی کردیم به اختصار تفاوت طرح کسب و کار و مدل کسب و کار را توضیح دهیم و اجزاء مدل کسب و کار را بررسی کنیم تا این تمایز شفاف تر شود
دیدگاه خود را بنویسید